Operacje w kategorii szczególnej, aby mogły być wykonane wymagają alternatywnie: 

1. uzyskania zezwolenia na operację wydanego przez właściwy organ, w naszym kraju będzie to Urząd Lotnictwa Cywilnego, 
2. wykonywania w ramach klubów lub stowarzyszeń modelarstwa lotniczego, które na swój wniosek otrzymały już zezwolenia na operacje od Urzędu Lotnictwa Cywilnego
3. złożenia oświadczenia o zgodności operacji ze scenariuszem standardowym (STS) zgodnie z częścią B załącznika (UAS.SPEC.020 Oświadczenie o operacji).. 
4. posiadania przez operatora certyfikatu LUC z odpowiednimi uprawnieniami zgodnie z częścią C załącznika.

‍

oraz wymagają, aby:

1. operator BSP bez względu na masę używanego drona, był zarejestrowany w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego
2. każdy dron musi być oznaczony numerem operatora.

‍

ZEZWOLENIE NA OPERACJE

Operator przeprowadza ocenę ryzyka zgodnie z art. 11 i przedkłada ją razem z wnioskiem, wraz z odpowiednimi środkami ograniczającymi ryzyko. Organ wydaje zezwolenie na operację, jeżeli uzna, że ryzyko operacyjne jest odpowiednio ograniczone i stwierdzi, że: 

1. cele w zakresie bezpieczeństwa operacji uwzględniają ryzyko związane z daną operacją;
2. środki ograniczające ryzyko dotyczące warunków operacyjnych, w jakich wykonywane mają być operacje, kompetencje personelu zaangażowanego w operację oraz cechy techniczne bezzałogowego statku powietrznego traktowane łącznie, są odpowiednie i wystarczająco solidne, aby zapewnić bezpieczeństwo operacji w świetle zidentyfikowanego ryzyka na ziemi i w powietrzu;
3. operator systemu bezzałogowego statku powietrznego złożył oświadczenie potwierdzające, że planowana operacja jest zgodna z wszelkimi mającymi zastosowanie przepisami unijnymi i krajowymi, które jej dotyczą, w szczególności w odniesieniu do prywatności, ochrony danych, odpowiedzialności, ubezpieczenia, ochrony oraz ochrony środowiska.

OŚWIADCZENIE O ZGODNOŚCI OPERACJI Z STS/NSTS (UAS.SPEC.020 Oświadczenie o operacji)

Oświadczenie o zgodności operacji z STS/NSTS złożone do ULC, podlega weryfikacji i dopiero, po otrzymaniu z ULC potwierdzenia odbioru i kompletności tego dokumentu, można rozpocząć operacje w kategorii szczególnej na warunkach narodowego scenariusza standardowego.

‍

Ponieważ część operacji w kategorii “szczególnej” realizowana jest w podobnych warunkach, w podobnych celach i niosą pewien zbliżony rodzaj i stopień średniego ryzyka wprowadzono standardowe scenariusze na poziomie europejskim oraz narodowe scenariusze standardowe (tzw. nSTS’y) na poziomie krajowym, w celu uproszczenia procedury weryfikacji. Odpowiadają one określonym typom misji VLOS lub BVLOS (dodatkowo na poziomie krajowym w rozbiciu na typy bezzałogowych statków powietrznych i ich masę). Operator zgadza się zapewnić zgodność realizowanych misji z warunkami krajowych scenariuszy standardowych, a w tym stosować wskazane środki ograniczające ryzyko - oświadcza to w dokumencie przesłanym drogą elektroniczną do Urzędu Lotnictwa Cywilnego.  Jest to wystarczającym dopełnieniem obowiązku ze strony operatora i to już pozwala na eksploatację bsp na warunkach STS/NSTS. Oświadczenie o operacji NSTS operatorzy mogli skutecznie składać jedynie do 31.12.2023 r., po tym terminie nie będzie to już możliwe. Operatorzy, którzy złożyli oświadczenia o operacji NSTS mogą realizować loty na warunkach narodowych scenariuszy standardowych do końca 2025 roku. 

Scenariusze Standardowe

1. STS01 (VLOS do 25 kg)
2. STS02 (BVLOS do 25 kg)

Narodowe Scenariusze Standardowe

Przygotowanych jest 9 narodowych scenariuszy standardowych (NSTS od 01 do 09) są one opublikowane w dokumentach Prezesa ULC:

1. Wytyczne nr 6/2023 - NSTS 01 (VLOS, FPV, bsp <4kg) 
2. Wytyczne nr 7/2023 - NSTS-02 (VLOS, bsp <25kg)
3. Wytyczne nr 10/2023 - NSTS-05 (BVLOS, bsp <4kg), 
4. Wytyczne nr 18/2023 - NSTS-06 (BVLOS, bsp <25kg)

‍

Jakie loty kwalifikują się do kategorii szczególnej w oparciu o warunki w NSTS

VLOS wg NSTS: Dopuszczalne warunki operacyjne w NSTS

• podczas startu i lądowania bezzałogowego statku powietrznego zapewnia się by miejsce startu i lądowania zostało objęte kontrolowanym obszarem naziemnym o promieniu umożliwiającym bezpieczne wykonanie tej czynności;
• w czasie lotu (VLOS i BVLOS) bezzałogowy statek powietrzny utrzymuje się w odległości do 120 m od najbliższego punktu powierzchni Ziemi; pomiar odległości dostosowuje się odpowiednio do cech geograficznych terenu, takich jak równiny, wzgórza, góry;
• pilot lub przynajmniej jeden obserwator utrzymuje kontakt wzrokowy nieuzbrojonym okiem z bezzałogowym statkiem powietrznym, w celu określenia jego położenia względem pilota i w przestrzeni powietrznej oraz zapewnienia bezpiecznej odległości od innych statków powietrznych, przeszkód, osób lub zwierząt;
• w operacjach VLOS realizowanych bez obserwatora dopuszcza się utratę kontaktu wzrokowego z bezzałogowym statkiem powietrznym, w momencie dokonywania przez pilota kontroli parametrów lotu przekazywanych przez urządzenia będące wyposażeniem naziemnym lub posługiwanie się oprogramowaniem wspierającym wykonywanie operacji;
• w operacjach VLOS wykonywanych bez obserwatora statku powietrznego, dopuszcza się utratę kontaktu wzrokowego z bezzałogowym statkiem powietrznym w momencie dokonywania przez pilota kontroli parametrów lotu przekazywanych przez urządzenia będące wyposażeniem bezzałogowego statku powietrznego;
• w operacjach VLOS wykonywanych z obserwatorem statku powietrznego, dopuszcza się, aby obserwator bezzałogowego statku powietrznego nie znajdował się bezpośrednio przy pilocie, jeżeli zapewniona jest dwukierunkowa łączność pomiędzy pilotem i obserwatorem oraz ustalono zasady komunikacji;
• zachowując w każdej fazie operacji bezpieczną odległość od innych statków powietrznych, przeszkód, pojazdów, osób lub zwierząt, z uwzględnieniem niezbędnych działań na wypadek awarii lub utraty kontroli nad bezzałogowym statkiem powietrznym;
• w sposób umożliwiający uniknięcie lotu nad zgromadzeniami osób;
• zachowując w każdej fazie operacji bezpieczną odległość od innych statków powietrznych, przeszkód, pojazdów, zwierząt lub osób, które nie uczestniczą w wykonywaniu operacji lub które nie są świadome poleceń wydawanych przez pilota lub operatora systemu bezzałogowego statku powietrznego i zalecanych przez niego środków bezpieczeństwa na wypadek awarii lub utraty kontroli nad bezzałogowym statkiem powietrznym;
• ograniczając w możliwie największym stopniu czas lotu nad osobami w przypadku nieprzewidzianego pojawienia się takich osób w miejscu wykonywania lotów.

VLOS wg NSTS: Wymogi wobec pilota bsp -

• posiada certyfikat wiedzy teoretycznej pilota bezzałogowego statku powietrznego
• posiada potwierdzenie ukończenia szkolenia praktycznego NSTS-01
• zna instrukcję producenta dostarczoną przez producenta systemu bezzałogowego statku powietrznego

‍

VLOS wg NSTS: Wypełnione wymogi techniczne 

• dron może nie posiadać nadanej klasy
• dron o masie startowej mniejszej niż 4 kg.
• dron skonstruowany do użytku prywatnego z MTOM poniżej 250g i z maksymalną prędkością mniejszą niż 19 m/s 
• maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 3 metry, ale nad kontrolowanym obszarem naziemnym 
• maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 1 metr

BVLOS wg NSTS: Dopuszczalne warunki operacyjne - 

• loty nie są wykonywane nad zgromadzeniami osób
• można wykonywać lot nad osobami postronnymi
• dopuszczalne loty w trybie podążania za stacją bazową, ale max 50 m od pilota bsp
• po zgłoszeniu za pośrednictwem PansaUTM do PAŻP zamiaru wykonania operacji bvlos co najmniej 3 dni przed dniem wykonania lotu, a maksymalnie na 7 dni przed
• po otrzymaniu zgody po PAŻP za pośrednictwem PansaUTM
• wykonuje się po opublikowaniu przez Agencję informacji o planowanych i realizowanych operacjach systemów bezzałogowych statków powietrznych.

‍

BVLOS wg NSTS: Wymogi wobec pilota bsp -

• zna instrukcję producenta dostarczoną przez producenta systemu bezzałogowego statku powietrznego

‍

Wypełnione wymogi techniczne 

• dron klasy C0 i w trakcie lotu spełniają wymogi tej klasy
• dron bez klasy, wprowadzone do obrotu przed 1 stycznia 2024, których MTOM jest poniżej 250g
• dron skonstruowany do użytku prywatnego z MTOM poniżej 250g i z maksymalną prędkością mniejszą niż 19 m/s 
• maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 3 metry, ale nad kontrolowanym obszarem naziemnym
• maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 1 metr, nad obszarami słabo zaludnionymi

LOTY W RAMACH KLUBÓW LUB STOWARZYSZEŃ MODELARSTWA LOTNICZEGO

‍

Operator przed rozpoczęciem misji w kategorii szczególnej musi złożyć w ULC Oświadczenie o zgodności operacji zgodnej z krajowym scenariuszem standardowym (z tego obowiązku zwolnieni są operatorzy, którzy posiadają certyfikat LUC) i otrzymać od Prezesa ULC potwierdzenie odbioru i kompletności oświadczenia o zgodności operacji z krajowym scenariuszem standardowym. Dopiero po otrzymaniu potwierdzenia może przystąpić do czynności lotniczych w kategorii szczególnej. 

‍

‍